Zielona rewolucja w firmach rozkręca się

Świadomość klientów, presja rynku i regulacji zmusza firmy do wprowadzania radykalnych zmian. Próbują zachować konkurencyjność spełniając rosnące wymagania środowiskowe i społeczne.

• Firmy dysponujące rzetelnie przygotowanymi raportami ESG (środowisko - Environment, społeczna odpowiedzialność - Social Responsibility oraz ład korporacyjny - Corporate Governance) mogą np. liczyć na łatwiejszy dostęp do „zielonego finansowania”. Od wskaźników niefinansowych zależy coraz częściej oprocentowanie pożyczki.
• Raportowanie ESG będzie niezbędne, jeśli chcą zachować pozycję w łańcuchach dostaw. Wynika to z faktu, że duże firmy, objęte obowiązkowym raportowaniem, będą wymagać od swoich dostawców przekazywania informacji o przestrzeganiu przez nich zasad zrównoważonego rozwoju.
• W 2027 r. ok. 3500 firm w Polsce będzie musiało przygotowywać coroczne raporty niefinansowe - tj. dotyczące standardów i działań w obszarze ESG.
• ESG to jeden z ważnych tematów ostatnich edycji Europejskiego Kongresu Gospodarczego (EEC). Nie zabraknie go również w 2024 roku. Wcześniej tę problematykę poruszymy na PRECOP28. Na naszą październikową konferencję zapraszamy już teraz. Rejestracja trwa. 

Wraz z nowymi regulacjami, krajowymi i europejskimi, raportowanie ESG stanie się elementem szerszej strategii zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw. W ciągu następnych sześciu lat raportowanie obejmie w Unii Europejskiej wszystkie duże firmy oraz wszystkie małe i średnie przedsiębiorstwa giełdowe.

- Dyrektywa CSRD, czyli Corporate Sustainability Reporting Directive (raportowanie w zakresie zrównoważonego rozwoju - przyp. red.), już niebawem zastąpi dotychczas obowiązującą (NFRD – Non Financial Reporting Directive, czyli raportowanie niefinansowe - przyp. red.). Już sama nazwa pokazuje zmianę podejścia regulatora – przeniesienie akcentu z określenia „niefinansowe” na „zrównoważone”. Wydaje się zatem jasne, że kwestie związane z ESG są łączone nie tylko z obszarami niefinansowymi, ale mogą i mają olbrzymi wpływ na obszar pieniężny i kondycję spółek – wyjaśnia Andrzej Gutowski, dyrektor ESG w Colliers.

CSRD wprowadzi ponad 150 nowych wskaźników (część opisowych, część liczbowych) oraz konieczność audytów raportów ESG przez biegłych rewidentów. W praktyce oznacza to, że firmy będą musiały na bieżąco monitorować i publicznie raportować wymagane wskaźniki.

Raportowanie ESG to nie tylko obowiązek, ale też korzyści

Dyrektywa obejmie nie tylko duże spółki giełdowe, które będą zobowiązane do przedłożenia raportu w 2025 r., ale również wszystkie duże organizacje (w 2026 r.), a nawet małe i średnie przedsiębiorstwa (w 2027 r.). Oznacza to, że w 2021 r. coroczne raporty niefinansowe (ESG) musiało przygotowywać w Polsce ok. 300 firm. Do 2027 r. liczba ta wzrośnie do ok. 3500 podmiotów.

Jednak z powodu łańcuchów dostaw raportowanie ESG pośrednio wpłynie także na małe i średnie przedsiębiorstwa spoza giełdy oraz mikroprzedsiębiorstwa - według GUS w 2021 r. było ich ponad 2 mln. Raportowanie ESG będzie niezbędne, jeśli chcą zachować pozycję w łańcuchach dostaw. Wynika to z faktu, że duże firmy, objęte obowiązkowym raportowaniem, będą wymagać również od swoich dostawców przekazywania informacji o przestrzeganiu przez nich zasad zrównoważonego rozwoju.

Firmy dysponujące rzetelnie przygotowanymi raportami ESG mogą np. liczyć na łatwiejszy dostęp do „zielonego finansowania” (Fot. singkham/pexels.com)

- Ten proces przyspiesza, widać to szczególnie w firmach zachodnich, które coraz częściej stawiają wymagania swoim partnerom biznesowym. W Polsce tempo zmian jest mniejsze, niemniej wymagamy od swoich dostawców informacji na temat podejmowanych działań na rzecz ochrony środowiska. Także przy wyborze nowych partnerów pytamy o aspekty związane z szeroko pojętym ESG. Od tego nie ma odwrotu - mówi Wojciech Marcinkowski, dyrektor ds. SCM i koordynacji, członek zarządu ZPUE.

- Pogłębiające się deficyty surowców stawiają przed nami wymagania, które nakazują nam dbać o to, co mamy i będziemy mieć w przyszłości – dodaje.

Firmy dysponujące rzetelnie przygotowanymi raportami ESG mogą np. liczyć na łatwiejszy dostęp do „zielonego finansowania” - od wskaźników niefinansowych zależne może być choćby oprocentowanie pożyczki.

Przewodnicząca Rady Nadzorczej Banku BNP Paribas Lucyna Stańczak-Wuczyńska w rozmowie z PulsHR.pl potwierdza, że spółka, która zwraca uwagę na swój ślad węglowy, próbuje ograniczyć zużycie energii i ciepła, skrupulatnie dobiera dostawców, a także zastanawia się nad swoimi rynkami zbytu, pozyska finansowanie.

Taka firma ma szansę na pozyskanie środków unijnych. Będzie jej też łatwiej utrzymać swoje miejsce w łańcuchu dostaw oraz zdobywać dobrych klientów. Również rekrutacja pracowników będzie łatwiejsza, bo dla młodych ludzi kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem są bardzo istotne. Z kolei firmy, które nie postawią na zielone inwestycje, będą mniej konkurencyjne na arenie międzynarodowej.

- Warto uzupełnić kompetencje w zakresie ESG. Firmy, które są elementem łańcucha dostaw, z pewnością się już z tym stykają i dostają od dużych odbiorców zapytania. Otoczenie trochę wymusi tego typu działania. Ważne jest też, żeby średnie i mniejsze firmy zwróciły uwagę na szanse, jakie niesie za sobą ESG - co one mogą dzięki temu zyskać. Takie myślenie pozwoli odnieść sukces - mówi Lucyna Stańczak-Wuczyńska.

Połowa polskich firm zadeklarowała, że posiada opracowaną strategię ESG

Raport edukacyjny Colliers „Twój wpływ ma wpływ” pokazuje, w jakim stopniu polskie organizacje wdrażają inicjatywy związane z ESG oraz w jaki sposób przygotowują się do spełnienia nowych wymogów prawnych. Połowa firm zadeklarowała, że posiada opracowaną strategię ESG, natomiast 25 proc. wskazuje, że planuje przygotować jej projekt w perspektywie najbliższych 12 miesięcy.

Podczas tworzenia tego dokumentu 57 proc. przedsiębiorstw kieruje się Celami Zrównoważonego Rozwoju sformułowanymi przez ONZ, a 40 proc. opiera się na wewnętrznych analizach.

- W kontekście definiowania celów i wdrażania strategii ESG duże znaczenie ma jak najszybsze ich zintegrowanie ze strategią biznesową firmy. Nie należy oddzielać ESG od dotychczasowej strategii, ponieważ sprawy ładu korporacyjnego, oddziaływania na środowisko czy też wpływu społecznego są tak samo istotne dla biznesu jak produkty, usługi, technologie i klienci – przekonuje Marta Machus-Burek, senior partner, wiceprezes Colliers, odpowiedzialna za doradztwo strategiczne.

Kto zajmuje się ESG w polskich firmach? Tylko 37 proc. badanych firm deklaruje, że ma w swoich szeregach specjalistę lub zespół ESG, a 27 proc. planuje zatrudnić taką osobę lub stworzyć zespół. W pozostałych przedsiębiorstwach tematami zrównoważonego rozwoju zajmują się pracownicy z innych działów, m.in. marketingu, HR, administracji czy departamentów prawnych. Część organizacji korzysta również ze wsparcia zewnętrznych konsultantów.

Wskaźniki środowiskowe, społeczne i z obszaru ładu korporacyjnego będą publicznie ujawniane

W ramach CSRD firmy będą zobowiązane do raportowania wskaźników z trzech grup: środowiskowych, społecznych i z obszaru ładu korporacyjnego. Wśród pierwszych można wymienić np. dotyczące emisji gazów cieplarnianych. Duże organizacje w większości już planują kalkulowanie śladu węglowego, a ponad połowa badanych przez Colliers albo już posiada ścieżki i strategie dekarbonizacyjne, albo jest w trakcie ich opracowywania. Najwięcej organizacji w ramach procedur środowiskowych wprowadziło procedury gospodarowania odpadami (42 proc.).

W ramach CSRD firmy będą zobowiązane do raportowania wskaźników z trzech grup: środowiskowych, społecznych i z obszaru ładu korporacyjnego (Fot. Shutterstock)

W obszarze społecznym brane pod uwagę będą m.in. kwestie związane z równością płac, godziwym wynagrodzenie i inkluzywnością. I chociaż plasują się one wysoko na liście priorytetów firm – 30 proc. organizacji wprowadziło politykę wynagrodzeń – to wciąż skupiają się one głównie na kwestiach związanych z BHP (53 proc. badanych) i działaniach edukacyjno-szkoleniowych (47 proc.).

W przypadku ładu korporacyjnego nadchodzące regulacje będą wymagały ujawnień, w tym informacji o kodeksach etyki czy zapobiegania ryzykom konfliktu interesów lub sytuacjom korupcyjnym.

ESG to nie tylko raportowanie. Zmiana warunków życia na Ziemi dotknie także biznesu

Agata Czachórska, dyrektorka ds. zrównoważonego rozwoju w IKEA Retail Polska, podkreśla, że skutki zmian klimatu, jeśli nie już, to niebawem, dotkną każdego z nas - także biznes.

- To pierwszy powód, przez który powinniśmy się zastanowić, a w zasadzie podjąć decyzję o prowadzeniu biznesu zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Kolejny jest taki, że oczekiwania konsumentów w stosunku do marek rosną. Konsumenci wymagają coraz większej odpowiedzialności. Wyniki badań, takich jak na przykład "Ziemianie atakują", jasno wskazują, że konsumenci oczekują od biznesu mocnych i jednoznacznych działań, które mają powstrzymywać skutki zmian klimatu - zaznacza dyrektorka ds. zrównoważonego rozwoju w IKEA Retail Polska.

Czachórska zwraca uwagę także na sytuację, w jakiej znajduje się nasza planeta. 

- W ciągu jednego roku zużywamy zasoby Ziemi, które odpowiadają 1/8 jej całości. W efekcie każdego roku tak zwany dzień długu ekologicznego wypada coraz wcześniej (to dzień, w którym ludzkość zużyła całą pulę zasobów, jakie Ziemia może odbudować w ciągu 365 dni; w 2022 wypadł 28 lipca, a w 1999 obchodziliśmy go 11 października - przyp. red.) - podkreśla Agata Czachórska, która była uczestniczką zorganizowanej w Katowicach konferencji PRECOP27.

Jak dodaje, jednocześnie szacuje się, że 90 proc. surowców, które pobieramy, nie jest używane ponownie. Wiemy o tym, że zasoby kurczą się, co będzie miało wpływ na ceny tych zasobów i tworzonych z nich materiałów. Tym samym będzie to bezpośrednio dotykało firmy.