Zielona rewolucja w finansowaniu. Kryteria ESG mogą być ważniejsze niż zdolność kredytowa

Kryteria ESG sukcesywnie stają się jednymi z kluczowych w procesie starania się o pozyskanie finansowania przez przedsiębiorstwa. Banki przykładają do zrównoważonej działalności dużą wagę i wprowadzają coraz to nowe "zielone produkty".

• ESG to sposób oceny przedsiębiorstw w oparciu o trzy czynniki (E - środowisko, S - społeczna odpowiedzialność, G - ład korporacyjny).
• Już niebawem firmy będą zmuszone do szacowania ich wpływu na otoczenie właśnie w oparciu o te czynniki, a wyniki tych raportów zadecydują o możliwości pozyskania przez nie finansowania.
• Dyskusje o kryteriach określających nowy paradygmat odpowiedzialnego biznesu oraz standardach zrównoważonego finansowania będą miały miejsce na sesji "ESG - biznes od nowa" podczas XV Europejskiego Kongresu Gospodarczego.

Zagadnienie ESG, czyli prowadzenia działalności ekonomicznej w sposób minimalizujący jej negatywny wpływ na środowisko oraz społeczeństwo, jest od dłuższego czasu tematem bardzo gorącej debaty w środowisku biznesowym. Nie inaczej będzie podczas zbliżającego się wielkimi krokami XV Europejskiego Kongresu Gospodarczego, który tematykę ESG w biznesie stawia na czele tegorocznej agendy.

Szacuje się, że inwestycje związane z zieloną transformacją w Polsce do 2030 roku pochłoną nawet 350 mld euro, czyli zdecydowanie ponad 1,6 biliona złotych. Eksperci wskazują, że ponad 75 proc. kapitałowego zapotrzebowania na zielone finansowanie będzie musiało być zaspokojone przez sektor finansowy, czyli de facto przez banki komercyjne. W ocenie samych banków jest to duże wyzwanie dla całego sektora, ale jednocześnie niepowtarzalna szansa na trwałą zmianę w podejściu do prowadzenia działalności gospodarczej w sposób odpowiedzialny i zrównoważony.

Strategia ESG w sektorze bankowym bardzo szeroka

Bardzo dobrym przykładem tego, jak strategia ESG determinuje politykę i strategię banków, jest Bank Ochrony Środowiska. W swojej strategii BOŚ zobowiązuje się do działań takich jak:

- aktywne angażowanie się w finansowanie zrównoważonych inwestycji;
- kompleksowa współpraca z klientami w zakresie transformacji energetycznej;
- wdrażanie najwyższych standardów zarządzania własnym oddziaływaniem na środowisko;
- odpowiedzialne i pełne zaangażowania partnerstwo dla ważnych działań społecznych;
- prowadzenie działalności w sposób transparentny z wykorzystaniem najlepszych rynkowych praktyk w zakresie ESG;
- dążenie do zrównoważonego łańcucha wartości dla dostawców i klientów;
- efektywne zarządzanie ryzykiem ESG.

Bank Ochrony Środowiska aktywnie poszerza także ofertę zrównoważonych produktów finansowych. W 2022 roku w ofercie dostępne były m.in. zielone obligacje, obligacje ESG, zielony kredyt dla deweloperów, zielony faktoring, zielone gwarancje, akredytywy i faktoring ESG. Coraz bardziej powszechne są oferty kredytów na przedsięwzięcia termomodernizacyjne i remontowe.

Także ING Bank Śląski stawia na szereg produktów ekologicznych w swojej ofercie. Są to m.in. 

- ekopożyczka dla klientów indywidualnych na zakup towarów ekologicznych; 
- ekokredyt hipoteczny na zakup domu energooszczędnego;
- ekoleasing dla firmy na pojazdy elektryczne i wodorowe, a także na panele fotowoltaiczne;
- ekopożyczka dla firmy na zakup towarów ekologicznych;
- kredyt inwestycyjny dla spółek wspierający zrównoważony rozwój (z marżą banku 0 proc. przez pierwszych 13 miesięcy finansowania);
- ekokredyt dla wspólnot na przedsięwzięcia wspierające ekologię. 

Widać więc na podstawie powyższego przykładu, że spektrum "zielonych narzędzi" finansowych jest coraz szersze i pokrywa wiele usług oferowanych do niedawna bez stosowania specjalistycznych kryteriów społeczno-środowiskowych. Zmiana podejścia w sektorze finansowym jest bardzo widoczna.

Banki chcą odchodzić od finansowania węgla, ale bezpieczeństwo energetyczne na to nie pozwala

Istotne przy dyskusjach o transformacji energetycznej i wymogach stawianych przez kredytodawców są kwestie finansowania aktywów węglowych, począwszy od wydobycia samego surowca, przez jego transport, skończywszy na finansowaniu sprzętu górniczego.

I znowu znamiennym przykładem jest tutaj BOŚ. W 2021 roku bank zdecydował o zakończeniu udzielania nowego finansowania na wydobycie węgla energetycznego i budowę nowych bloków węglowych. W 2022 roku w związku z sytuacją geopolityczną bank uwzględnił konieczność zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, w tym "potrzeby dywersyfikacji źródeł dostaw surowców we właściwy sposób mitygującej ryzyka społeczne transformacji klimatycznej".

Także prezes Banku Pekao Leszek Skiba wskazywał swego czasu, że finansowanie handlu węglem w okresie zaburzeń na rynku energetycznym nie narusza celów transformacji energetycznej, a ma zabezpieczyć dostawy prądu i ciepła.

Widać więc dużą elastyczność w prowadzeniu polityki ESG przez banki, zwłaszcza jeżeli mowa o strategicznych gałęziach polskiej gospodarki.

Czynniki ESG mogą okazać się ważniejsze niż zdolność kredytowa

W procesie oceny ryzyka kredytowego kredytobiorców rozpoznawane są ryzyka ESG. Zidentyfikowanie takich ryzyk na poziomie nieakceptowalnym może być przyczyną odmowy finansowania pomimo posiadania przez klienta zdolności kredytowej wynikającej z danych finansowych.

Działania na rzecz środowiska szczególnie odnoszą się do takich kwestii, jak nakłady na jego ochronę, redukcja zanieczyszczeń, poziom emisji dwutlenku węgla i zużycie energii oraz fakt, czy działalność prowadzona jest z udziałem energooszczędnych technologii.