Wspierać innowacje i tworzyć ekosystem

Rozmowa z dr. inż. Wojciechem Kamienieckim, dyrektorem Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

– Czekają nas fundamentalne zmiany, które szybciej, niż nam się wydaje, zmienią naszą rzeczywistość. W katalog takich przemian wpisuje się – i to na wielu polach – Europejski Zielony Ład. Jak w tę wielką, proekologiczną strategię zamierza wpisać się Narodowe Centrum Badań i Rozwoju?

Dążenie do neutralności klimatycznej jest inspiracją dla naszego strategicznego programu „Nowe technologie w zakresie energii”, finansowanego ze środków krajowych oraz 9 przedsięwzięć, finansowanych z Funduszy Europejskich w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, których tematyka jest odpowiedzią na zdefiniowane w NCBR potrzeby społeczno-gospodarcze Polski w kontekście założeń EZŁ.

Dzięki ich realizacji pokazujemy np., że dom ekologiczny nie jest droższy niż tradycyjny; że można zbudować polski magazyn energii; oczyszczalnię, która nie wytwarza ścieków tylko surowce albo biogazownię, która produkuje czysty metan; że można zapewnić budynkom i szkołom z niedoskonałą wentylacją czyste powietrze, a na potrzeby domowe wykorzystywać deszczówkę.

Wprowadzamy więc w codzienne życie proekologiczne rozwiązania i budujemy świadomość, że one służą nie tylko przyrodzie, ale też naszemu zdrowiu i dobrobytowi. Obecnie stoimy przed wyzwaniem wykorzystania potencjału wodoru. Jako Centrum chcemy aktywnie włączyć się w realizację działań Polskiej Strategii Wodorowej.

– Jeszcze o innowacjach – tym razem na naukowym szczeblu. Unijny program wspierania nowatorskich rozwiązań Horyzont 2020 to polska porażka: bardzo skromnie korzys-taliśmy do tej pory z tej możliwości. Nowy rozdział dla Europy na tym polu ma stworzyć ambitne, unijne przedsięwzięcie Horyzont Europa. Jak zmienić w nim polską pozycję? I co tu ma do zrobienia NCBiR?

WK Horyzont Europa jest szansą dla naukowców i przedsiębiorców na finansowanie przełomowych badań, prac badawczo-rozwojowych, realizacji ryzykownych pomysłów na innowacje i wprowadzania produktów na rynek. Jego budżet na lata 2021-27 to ponad 95 mld euro. Jednak ten program stanowi też wyzwanie, bo granty w nim zdobywa się, konkurując w międzynarodowym środowisku. Konkursy ogłasza Komisja Europejska. Prowadzimy dialog z uczelniami badawczymi oraz z liderami innowacji wśród przedsiębiorców, którego celem jest określenie jak najlepszego wsparcia NCBR w pozyskiwaniu przez te jednostki środków z Horyzontu Europa.

Chcemy aktywnie pomagać naukowcom i firmom w skutecznym aplikowaniu o granty. W strukturach Centrum działa Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Horyzontu Europa. KPK to zespół ekspertów, którzy przygotowani są do doradzania aplikującym i konsultowania wniosków, a także do wspierania ich na różnych etapach projektów.

Uruchomiliśmy też Biuro NCBR w Brukseli, które wspiera naukowców i przedsiębiorców w rozwijaniu współpracy międzynarodowej, w tym np. w poszukiwaniu zagranicznych partnerów potrzebnych do budowania konsorcjów projektowych. Prowadzimy działania informacyjne i pokazujemy, że te granty są do zdobycia, jeśli tylko ma się dobry pomysł i skorzysta z profesjonalnego wsparcia.

– Pana ambicją jest ewolucyjna zmiana roli NCBR: upraszczając – z instytucji, która dzieli pieniądze na innowacje, na ośrodek, która ma także kompetencje i możliwości analityczne, doradcze czy nawet programowe. W jakim miejscu w tej reformie Centrum jest dzisiaj? Słychać na przykład, że wyłoniony przez was think tank prowadzi ciekawe dyskusje, co więcej – formuje interesujące wnioski…      

WK Przez lata naszej działalności jako agencja wykonawcza do realizacji programów, które stymulują rozwój firm, a przez to i gospodarki, zgromadziliśmy ekspercką wiedzę i doświadczenie, jak skutecznie wspierać innowacyjność w oparciu o prace badawczo-rozwojowe. Teraz chcemy to wykorzystać, aby aktywnie uczestniczyć w tworzeniu ekosystemu innowacji i stać się ważnym w kraju oraz w Europie ośrodkiem wiedzy w dziedzinie szeroko rozumianej innowacyjności, badań i rozwoju.

Powołany w czerwcu Think Tank NCBR wzmacnia działalność Centrum o kompetencje analityczne, co pomoże nam w wyz-naczaniu kierunków działań oraz w odpowiadaniu ofertą programową na wyzwania, jakimi są np. robotyzacja gospodarki, wykorzystanie efektów badań nad sztuczną inteligencją, wzmocnienie współpracy nauki i biznesu przy tworzeniu innowacyjnych rozwiązań i produktów.

W skład Think Tanku NCBR wchodzą wybitni przedstawiciele świata nauki i biznesu. Tworzą oni zespół ekspertów, których opinie i analizy będą brane pod uwagę przy podejmowaniu strategicznych decyzji.