W Europie sprzedaż pomp ciepła szybko rośnie, ale Unia Europejska szykuje zakaz stosowania fluorowanych gazów cieplarnianych stosowanych w pompach, co budzi obawy i emocje.
Międzynarodowa Agencja Energetyczna (International Energy Agency – IEA) przedstawiła analizę globalnego rynku pomp ciepła, którą napisali Yannick Monschauer, analityk ds. energii, Chiara Delmastro, analityk ds. energii budynków i Rafael Martinez-Gordon, zajmujący się modelowaniem czystych technologii w budynkach.
W komentarzu podano, że w 2022 roku globalna sprzedaż pomp ciepła wzrosła o 11 proc. Oznaczało to drugi rok globalnego dwucyfrowego wzrostu. W 2021 r. wzrost ten wyniósł 13 proc.
Na całym świecie pompy ciepła, używane jako główne urządzenie grzewcze, pokrywają obecnie około 10 proc. zapotrzebowania na ciepło w budynkach.
W 2022 r. globalnie sprzedaż pomp ciepła typu powietrze-woda urosła o 24 proc, czyli tak jak rok wcześniej, a sprzedaż pomp typu powietrze-powietrze wzrosła o 5 proc. wobec 8 proc. w 2021 r.
Autorzy komentarza podali, że w Europie w 2022 roku sprzedano prawie 3 mln pomp ciepła, co oznacza wzrost o prawie 40 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim, a pomp typu powietrze-woda o blisko 50 proc.
W 2022 r. rynkowi pomp ciepła w Europie pomogła inwazja Rosji na Ukrainę. W jej efekcie ceny gazu ziemnego i energii elektrycznej znacznie wzrosły, zachęcając konsumentów do przejścia na pompy ciepła, które - jak wskazano - są bardziej wydajne niż konwencjonalne technologie grzewcze.
W Europie sprzedaż pomp ciepła jest wspierana politycznie. Analitycy podali m.in., że w całej Europie siedemnaście krajów wprowadziło lub ogłosiło zakazy instalacji kotłów zasilanych wyłącznie paliwem kopalnym.
Zdaniem analityków niektóre rynki pomp ciepła, takie jak Polska i Czechy, podwoiły swoją wielkość w ubiegłym roku, chociaż - jak zaznaczyli - Włochy, Francja i Niemcy odpowiadały za prawie 50 proc. całej sprzedaży pomp ciepła w Europie.
W Unii Europejskiej emocje budzi przygotowywana nowelizacja rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych (tzw. rozporządzenie f-gazowe) stosowanych też w pompach ciepła. Z części urządzeń mogą one zniknąć już za kilka lat. F-gazy to sztuczne substancje chemiczne, które są silnymi gazami cieplarnianymi.
Paweł Lachman, prezes zarządu Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC), wskazuje, że zmiany w unijnym rozporządzeniu f-gazowym nie wpłyną na serwis pomp ciepła sprzedawanych obecnie czy w najbliższych latach.
W 2022 r. w stosunku do 2021 r. sprzedaż pomp ciepła w Polsce wzrosła ogólnie o 120 proc. - podał PORT PC (Fot. mat. pras. archiwum) PORT PC podaje, że wszystkie zakazy serwisowania planowane w ramach nowelizacji rozporządzenia f-gazowego dotyczą innych grup urządzeń chłodniczych lub czynników chłodniczych, które nie są stosowane w pompach ciepła w Polsce.
Paweł Lachman wskazuje również, że zmiany przepisów rozporządzenia nie powinny wpłynąć na już zaplanowane budowy nowych fabryk pomp ciepła, bo większość europejskich producentów tych urządzeń, budujących w Europie fabryki, w tym dwie w Polsce, jest przygotowana na wprowadzenie naturalnych czynników chłodniczych, które zastąpią gazy fluorowane.
Do zmian, jak podaje PORT PC, są też przygotowani polscy producenci pomp ciepła typu powietrze-woda, a większość z nich już stosuje w swoich urządzeniach naturalny czynnik chłodniczy R-290 (propan), który nie jest f-gazem.
Organizacja wskazuje, że przejście na naturalne czynniki chłodnicze pozostaje jednak wyzwaniem technicznym dla producentów gruntowych pomp ciepła (również polskich) i w związku z tym PORT PC opowiada się za przesunięciem o kilka lat terminów, w których ‒ zgodnie z propozycją nowelizacji rozporządzenia f-gazowego – zaczęłyby obowiązywać zakazy stosowania w nowych urządzeniach niektórych f-gazowych czynników chłodniczych.
Analitycy wskazali ponadto, że Ameryka Północna ma największą moc zainstalowanych pomp ciepła używanych obecnie do ogrzewania budynków. Wskazali też, że w 2022 roku w USA sprzedaż pomp ciepła wyprzedziła sprzedaż pieców gazowych, po latach prawie równego wzrostu.
Chociaż w USA większość pomp ciepła jest nadal instalowana w domach jednorodzinnych, to liczba mieszkań wykorzystujących pompy ciepła jako podstawową technologię ogrzewania wzrosła ponad dwukrotnie w latach 2015-2020.
W Chinach, jak podano w komentarzu, w 2022 roku sprzedano więcej pomp ciepła niż w jakimkolwiek innym kraju, pomimo spowolnienia wzrostu sprzedaży. W 2022 sprzedaż pomp ciepła typu powietrze-woda wzrosła w Chinach o 2 proc., a rok wcześniej o 15 proc. Z kolei sprzedaż w Chinach pomp typu powietrze-powietrze była w minionym roku nieco niższa niż w 2021, w którym wzrosła o 6 proc.
W 2022 r. wzrost sprzedaży pomp ciepła widoczny był w wielu krajach Unii Europejskiej (Fot. Pixabay/ zdjęcie ilustracyjne) Zgodnie z komentarzem także, że w Australii i Nowej Zelandii pompy ciepła powietrze-powietrze są już najpopularniejszym źródłem ogrzewania, a penetracja rynku rośnie w regionach o chłodniejszym klimacie dzięki lepszej wydajności.
Natomiast zgodnie z analizą pompy ciepła są nadal w dużej mierze nieobecne na rynkach grzewczych w Azji Środkowej i niektórych częściach Europy Wschodniej, gdzie koszty początkowe pozostają główną barierą, a wiele domów jest podłączonych do sieci ciepłowniczych.
Analitycy stwierdzili , że to zachęty finansowe są głównym motorem wzrostu wykorzystania pomp ciepła. Podali, że obecnie zachęty finansowe do zakupu pomp ciepła są stosowane w ponad 30 krajach na całym świecie, które łącznie odpowiadają za ponad 70 proc. światowego zapotrzebowania na ogrzewanie budynków.
Wiele z tych programów wsparcia zostało wprowadzonych lub wzmocnionych w 2022 r. Od początku 2023 roku poziom dotacji został zwiększony w Stanach Zjednoczonych, Polsce, Irlandii i Austrii, kładąc fundamenty pod trwałe stosowanie pomp ciepła.
W ocenie analityków dostępne dziś zachęty finansowe sprawiają, że zakup najtańszych modeli pomp ciepła jest porównywalny z zakupem nowego kotła gazowego dla konsumentów na większości głównych rynków.
Jednak, jak wskazano, w niektórych krajach konstrukcja taryf energii elektrycznej i opodatkowania energii nadal stawia pompy ciepła w niekorzystnej sytuacji w stosunku do kotłów na paliwa kopalne.
W omówiony komentarz, jak zaznaczono w publikacji swój wkład wnieśli też: Conor Gask, Hyeji Kim, Toru Muta, Arthur Rogé, Ryota Taniguchi, Talya Vatman, Daniel Wetzel i Biqing Yang. Z kolei Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła, Chińskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła, Assoclima i Assotermica dostarczyły szereg danych.
Oglądasz archiwalną wersję strony Europejskiego Kongresu Gospodarczego.
Co możesz zrobić:
Przejdź do strony bieżącej edycji lub Kontynuuj przeglądanie
