Inicjatywa Trójmorza, jako projekt gospodarczy, ma na celu połączenie energetycznie i infrastrukturalne Europy Środkowo-Wschodniej. Jednakże w obliczu wojny na Ukrainie projekt ten zyskuje nowy wymiar.
W 2015 roku z inicjatywy prezydentów Chorwacji Kolindy Grabar-Kitarović oraz Polski Andrzeja Dudy została powołana Inicjatywa Trójmorza jako projekt mający na celu połączenie infrastrukturalne i energetyczne państw od Bułgarii nad Morzem Czarnym po Estonię nad Bałtykiem, jak również z regionem Adriatyku - Chorwacją i Słowenią.
W skład grupy wchodzą: Austria, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia i Węgry.
Co łączy państwa Trójmorza? Wszystkie, oprócz Austrii, stanowią dawne państwa funkcjonujące w ramach bloku wschodniego i gospodarki centralnie planowanej. Ich wspólną cechą są zapóźnienia w stosunku do Europy Zachodniej na wielu polach, a najbardziej namacalnym tego dowodem jest brak szybkich połączeń infrastrukturalnych, które pozwoliłyby rozwijać handel w ramach regionu Europy Środkowo-Wschodniej.
Kolejną wspólna cechą tych państw jest ich członkostwo w Unii Europejskiej, co budziło obawy niektórych państw Europy Zachodniej dotyczące tego, że we wschodniej części Unii Europejskiej powstaje nowa inicjatywa, która może dublować funkcje Unii Europejskiej lub też stanowić alternatywę dla wspólnoty.
Jednakże, głównym celem Inicjatywy Trójmorza jest rozwój gospodarczy państw regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Czołowe projekty infrastrukturalne, takie jak Via Carpathia czy Rail Baltica, będą stanowiły „handlowy kręgosłup” tego projektu. Połączenie będzie przebiegać poprzez Helsinki i Tallinn na północy, Warszawę i port w litewskiej Kłajpedzie oraz greckie Saloniki na południu (Grecja nie jest nadal członkiem Inicjatywy Trójmorza, ale port w Salonikach ma być docelowym punktem tego projektu na południu). Oprócz finansowania klasycznej infrastruktury w ramach Inicjatywy Trójmorza są finansowane również projekty rozbudowy infrastruktury cyfrowej, które były wspierane przez kraje bałtyckie, w tym w szczególności Estonię.
W wymiarze energetycznym podstawowymi hubami energetycznymi mają być gazoporty w Świnoujściu na północy i na chorwackiej wyspie Krk, w ten sposób ma zostać poprowadzony cały system przesyłowy, łącząc kraje regionu.
- Podstawowym elementem, który spaja inicjatywę Trójmorza, jest fundusz. Fundusz Trójmorza jest narzędziem inwestycyjnym służącym do finansowania kluczowych projektów infrastrukturalnych w regionie Trójmorza. Pomysłodawcą, współzałożycielem i głównym inwestorem Funduszu jest Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK). Inwestorami w Funduszu mogą być instytucje reprezentujące państwa Trójmorza, międzynarodowe instytucje finansowe oraz prywatni inwestorzy z całego świata. Docelowo Fundusz będzie dysponować od 3 do 5 mld euro, które zainwestuje w projekty o łącznej wartości do 100 mld euro – czytamy na stronie BGK.
Ukraina jest państwem, które od początku istnienia Inicjatywy Trójmorza orbitowało wokół tego projektu. Ze względu na wewnątrzunijny charakter tej inicjatywy Kijów nie został zaproszony do tego projektu gospodarczego. Jednakże, na skutek inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku, Kijów już w czerwcu tego samego roku otrzymał status partnera uczestniczącego Inicjatywy Trójmorza. To nowe podejście państw Trójmorza ma umożliwić Ukrainie korzystanie z finansowania w ramach projektów tej inicjatywy. Dodatkowym impulsem do stworzenia specjalnego statusu dla Ukrainy było wsparcie tego kraju w aspiracjach europejskich.
Wojna na Ukrainie zmieniła również podejście do Trójmorza w wymiarze bezpieczeństwa. Większość państw Inicjatywy jest również częścią Wschodniej Flanki NATO. W ramach polaryzacji stosunków z Federacją Rosyjską i groźby interwencji zbrojnej wobec jednego z członków NATO Trójmorze zyskuje więc również nowy wymiar strategiczny. Projekty infrastrukturalne, jak Via Carpathia czy Rail Baltica, oprócz swojego wymiaru handlowego mogą mieć również istotne znaczenie strategiczne. Szybkie połączenia kolejowe i autostradowe mogą być ważne dla przemieszczania się wojsk natowskich pomiędzy państwami Wschodniej Flanki.
Więcej na temat Inicjatywy Trójmorza będziemy mówić podczas sesji "Inicjatywa Trójmorza – idea i współpraca", do której zostali zaproszeni m.in. Ewa Draus, wicemarszałek województwa podkarpackiego, Paweł Nierada, pierwszy wiceprezes zarządu Banku Gospodarstwa Krajowego, Piotr Palutkiewicz, wiceprezes think tanku Warsaw Enterprise Institute.
Oglądasz archiwalną wersję strony Europejskiego Kongresu Gospodarczego.
Co możesz zrobić:
Przejdź do strony bieżącej edycji lub Kontynuuj przeglądanie
