Akademia Górniczo-Hutnicza, jak każda uczelnia musi dziś odpowiedzieć na pytania: kogo i jak kształcić oraz co i jak badać - mówi w rozmowie z WNP.PL rektor prof. Jerzy Lis.
AGH jest wiodącą polską uczelnią, która na bieżąco współpracuje
z przemysłem, wpływając na jego innowacyjność i konkurencyjność na globalnych rynkach. Jaka jest skala tych relacji?
- Współpraca AGH z przemysłem od początku działalności uczelni jest jednym z naszych priorytetów. Relacje z czołowymi firmami z Polski i zagranicy, ze start-upami, z przedsiębiorstwami, od lat starannie utrzymywane i rozwijane, są kołem zamachowym dla wdrożeń, które płyną od uczelni do przemysłu.
O skali relacji najlepiej świadczy to, że w tym momencie możemy pochwalić się blisko tysiącem umów o współpracy z przemysłem, administracją i instytucjami. Niektóre umowy dotyczą kluczowych dla Polski sektorów - jak np. niedawno podpisana umowa ze spółką Polskie Elektrownie Jądrowe, która jest inwestorem pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce. Porozumienie obejmuje współpracę przy kształceniu kadr oraz prace na rzecz rozwoju technologii mających zastosowanie w branży jądrowej.
Rozwijamy relacje z otoczeniem w obszarach, które są kluczowe dla rozwoju kadr przyszłości. Energetyka jądrowa się w to wpisuje. Całą polską energetykę czeka w najbliższych latach gruntowna transformacja. Jednym z jej ważniejszych elementów będzie kształcenie kadr w obszarze energetyki jądrowej.
Absolwenci tego kierunku będą w najbliższych latach zasilać szeregi sektora najbardziej przyszłościowego i istotnego dla Polski, także pod względem bezpieczeństwa energetycznego kraju. Współpraca z Polskimi Elektrowniami Jądrowymi daje szansę przede wszystkim naszym studentom, którzy już na etapie studiów będą wdrażani przez specjalistów w proces uruchamiania pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce.
Naszym zadaniem jest kształcić w takich obszarach i takich specjalistów, którzy po skończeniu studiów, a często jeszcze w trakcie edukacji, będą istotnym wsparciem dla firm. Chodzi też o to, by umożliwić naukowcom, inżynierom pracę nad projektami o wysokim stopniu innowacyjności, które zastosowane w praktyce, tj. w przemyśle, przyniosą rozwój kraju, ułatwią życie, usprawnią pewne procesy.
Nowe wyzwania dla nauki i gospodarki to OZE, cyberbezpieczeństwo, systemy obiegu zamkniętego, cyfryzacja, robotyzacja - we wszystkich tych dziedzinach naukowcy AGH mają swoje osiągnięcia. Czy są one efektywnie wykorzystywane przez przemysł?
- Wiele wdrażanych rozwiązań, które wychodzą z AGH i znajdują zastosowanie w przemyśle czy biznesie, zwiększa efektywność produkcji i usług, a także poprawia jakość życia.
Obserwując rynek wdrożeń czy np. spółek spin off, które wywodzą się z naszego uniwersytetu, odnoszę wrażenie, że osiągnięcia nauki są efektywnie wykorzystywane. Świadczy o tym także na przykład kilkadziesiąt patentów rocznie.
Osiągnięcia nauki są istotnym wsparciem dla gospodarki w aktualnie wiodących obszarach - jak właśnie cyberbezpieczeństwo czy - jak w przypadku AGH - inżynieria kosmiczna. Warto pamiętać, że rozwiązania wypracowywane przez naszą kadrę naukową stanowią istotne wsparcie dla np. służb specjalnych, zajmujących się ochroną danych, cyberbezpieczeństwem.
W AGH działa aktywnie kilka kluczowych dla przemysłu centrów, w tym Centrum Cyberbezpieczeństwa, które ma za zadanie integrować i koordynować prace prowadzone w tym obszarze przez naukowców i studentów całej uczelni, a także rozwijać współpracę z małopolskimi i krajowymi instytucjami publicznymi, biznesem oraz podmiotami zagranicznymi.
Badania naukowe prowadzone w AGH nad cyberbezpieczeństwem są kluczowe dla państwa i gospodarki (Fot. mat.pras.)Inna bardzo silna jednostka to Centrum Technologii Kosmicznych, które to realizuje między innymi prestiżowy projekt UNIVERSEH – Europejski Uniwersytet Kosmiczny dla Ziemi i Ludzkości. W jego ramach współpracujemy z kilkoma światowymi uczelniami partnerskimi i rozwijamy standardy kształcenia, naukę i technologie związane z badaniem i eksploracją kosmosu.
Obszarem naukowym o kluczowym znaczeniu jest sztuczna inteligencja. Zaledwie kilka dni temu powołaliśmy w strukturach uczelni Centrum Doskonałości Sztucznej Inteligencji, gdzie realizowane są badania naukowe, rozwojowe i wdrożeniowe, jak również działalność kształceniowa, ekspercka i upowszechniająca naukę oraz edukację w szeroko rozumianym obszarze AI.
Bardzo silnym ogniwem łączącym przemysł z uczelnią są innowacje i często rewolucyjne projekty studentów. Najlepszym przykładem jest łazik marsjański, który od ponad 5 lat tworzą studenci w kole naukowym AGH Space Systems. Łazik na ostatnich zawodach International Rover Challenge 2023 w Indiach zajął pierwsze miejsce, wyprzedzając 17 drużyn z całego świata. Takie sukcesy dostrzega poważny przemysł kosmiczny, takich talentów poszukują największe firmy z obszaru inżynierii kosmicznej czy robotyki.
O docenieniu naszych studentów świadczy ich obecność na największym kongresie astronautycznym w Paryżu (International Astronomical Congress) w ubiegłym roku i reprezentowaniu Polski na równi z naukowcami z całego kraju na stoisku Polskiej Agencji Kosmicznej. To także wyraz uznania dla studentów i przyszłej kadry, która zasili pewnie w przyszłości ośrodki naukowe typu ESA i NASA.
Kształcenie nowych kadr na potrzeby gospodarki to warunek naturalnego rozwoju polskiej gospodarki, a kierowana przez pana rektora uczelnia przoduje w prowadzeniu dedykowanych studiów. Czy to jest światowy trend na wszystkich liczących się uczelniach technicznych?
- W kształceniu kadr na potrzeby gospodarki uczelnie techniczne odgrywają kluczową rolę. Utrzymujący się trend dynamicznych zmian technologicznych, które następują w tempie błyskawicznym, wymusza także od uczelni elastyczne reagowanie na wymagania rynku i pracodawców. Co więcej, uczelnie muszą działać nawet z pewnym wyprzedzeniem, muszą analizować bieżące zapotrzebowanie i przewidywać trendy, które będą na rynku pracy za kilka lat, wtedy, kiedy na rynek pracy będą wkraczać absolwenci.
Od lat staramy się działać tak, aby oferta kształcenia odpowiadała na potrzeby rynku oraz zapewniała studentom odpowiednią wiedzę i umiejętności praktyczne. To, z punktu widzenia studentów, jest kluczowa sprawa. Zależy im na tym, aby jak najszybciej i jak najsprawniej wejść w rynek pracy.
Nie jest tajemnicą, że nasi studenci kierunków związanych z branżą IT już na etapie studiów podejmują najpierw staże, praktyki, a chwilę po tym pracę. Takie podejście pozwala na skrócenie czasu trwania procesu rekrutacyjnego oraz na zwiększenie szans na znalezienie pracy dla absolwentów uczelni technicznych. Z tym od wielu lat absolwenci uczelni technicznych nie mają problemu. Zapotrzebowanie na ekspertów z branży np. IT jest wciąż bardzo duże, podobnie jest z pracownikami sektora cyberbezpieczeństwa. Przykładem już przywołanym niech będą także studia z zakresu energetyki jądrowej, to jest z obszaru wiodącego dla Polski w tym momencie. Kształcenie w tej dyscyplinie prowadzimy w AGH już od wielu lat. Teraz jednak będziemy je intensyfikować przy istotnym wsparciu ekspertów z tej branży.
Na potrzeby badań nad sztuczną inteligencją powołano specjalne centrum skupiające wybitnych ekspertów. Fot. ShutterstockJesteśmy aktywni także w takich dziedzinach nauki jak przemysł surowcowy, nowoczesne górnictwo związane z poszukiwaniem metali ziem rzadkich, budownictwo czy metalurgia.
Przemysł ciężki tylko pozornie jest w odwrocie. W rzeczywistości np. stal stanowi produkt strategiczny niezbędny w każdej gałęzi przemysłu. Zatem w ujęciu masowym właśnie stali, obok betonu, ciągle produkuje się na świecie najwięcej. Współczesna metalurgia to coś więcej niż wielki piec. Choć praca z materiałem jest wciąż kluczowa, w dobie Industry 4.0 przemysł ciężki zmienia się nie do poznania. Dziś praca metalurga często odbywa się w białym kitlu, przed monitorem zaawansowanej maszyny.
Podobnie sprawa wygląda z górnictwem, które było, jest i będzie nadal ważnym elementem gospodarki w Polsce i na świecie - trudno sobie bowiem wyobrazić funkcjonowanie naszej cywilizacji bez zasobów naturalnych: surowców energetycznych, w tym węgla czy uranu, węglowodorów, rud metali, surowców chemicznych, budowlanych czy pierwiastków krytycznych dla nowoczesnych technologii. Analizując globalny rozwój gospodarki, widzimy, jak dla zabezpieczenia niezbędnych materiałów przemysł surowcowy staje się wręcz przemysłem krytycznym.
Przykładem jest lit, którego wydobycie ogranicza rozwój elektromobilności czy produkcja uranu limitująca energetykę jądrową. Jednocześnie w obecnych czasach - stale zmieniającej się gospodarki i dynamicznego rozwoju nowych technologii oraz nowych wyzwań środowiskowych czy klimatycznych - przemysł ciężki także się zmienia i przybiera nowe formy.
Zerwane łańcuchy dostaw, najpierw pandemia, a teraz agresja wojsk rosyjskich na Ukrainie pokazują, jak ważne zadanie spoczywa na środowisku naukowym w zdiagnozowaniu i przygotowaniu rozwiązań dla biznesu.
- Rzeczywiście ostatnie lata następujących po sobie niezwykle trudnych wydarzeń znajdują także odzwierciedlenie w tym, jak funkcjonują uczelnie. Oprócz problemów związanych z pandemią i wojną w Ukrainie, a stąd złożoną sytuacją społeczno-polityczną i gospodarczą, na uczelniach stoimy w obliczu nowych wyzwań wynikających ze zmian społecznych, technologicznych i instytucjonalnych, których skali, znaczenia i konsekwencji nie da się przewidzieć.
Zachodzące zmiany demograficzne i gospodarcze oraz powstawanie przemysłów zaawansowanych technologii, wypierających sektory ukształtowane w poprzednim stuleciu, wymuszają konieczność zmodyfikowania dotychczas obowiązujących ram działania uniwersytetów, zwłaszcza technicznych, i tworzą nowe uwarunkowania.
AGH, tak jak każda uczelnia, musi sobie odpowiedzieć na pytanie: kogo i jak kształcić, co i jak badać, jak współpracować z otoczeniem i gdzie jest jej miejsce.
Diametralnie zmienia się rynek pracy. W związku z tym kształcenie musi być nie tylko dostosowane do obecnych oczekiwań pracodawców, ale też musimy być niejako wizjonerami oraz spoglądać w przyszłość i tak przygotowywać ofertę, by nauczać zgodnie z zapotrzebowaniem oraz by być atrakcyjną uczelnią dla gospodarki, dla kraju, dla młodych ludzi, którzy chcą zdobywać wiedzę.
Drugim wyzwaniem są badania. Uczelnia musi wiedzieć, w jakim kierunku rozwijać badania, z kim współpracować. Trzecim istotnym obszarem wyzwań są zmieniające się mechanizmy współpracy z otoczeniem, nie tylko tym gospodarczym.
Dzięki silnemu partnerstwu i współpracy na linii nauka i biznes byliśmy w stanie w czasie pandemii sprawnie działać, w warunkach trudnych i niecodziennych, ale ważniejsze, że nie zatrzymaliśmy działań badawczych uczelni, strefy wdrożeń i nowych projektów. Czas pozornego zatrzymania dla uczelni był w rzeczywistości czasem wytężonych prac, tylko w niecodziennych warunkach.
Jaka jest odpowiedź uczelni na coraz bardziej odczuwalny niż demograficzny i problemy z pozyskaniem studentów? Czy więcej będzie zagranicznych studentów czy konieczne będzie przygotowanie nowych form kształcenia?
- Mamy wymagające czasy spowodowane pandemią, wojną, sytuacją geopolityczną. To powoduje, że każda uczelnia musi mieć przepracowane i dostosowane metody pracy, zarządzania, kształcenia. Dziś uniwersytety stały się coraz bardziej globalne, więc musimy mieć międzynarodowy charakter i musimy działać nie tylko w Polsce, ale i szerzej - w świecie. Dotyczy to nie tylko i wyłącznie obszaru kształcenia, ale także współpracy międzynarodowej, zawiązywanych konsorcjów czy realizowanych międzyuczelnianych projektów i grantów.
Niż demograficznie nie jest aż tak bardzo dotkliwy w przypadku uczelni technicznych. Co roku wszystkie nasze miejsca proponowane kandydatom są zapełniane. W zeszłym roku rekrutacja była u nas nadspodziewanie pomyślna. Oczywiście w pierwszej kolejności wolne miejsca zapełniane są na kierunkach związanych z IT, telekomunikacją.
Ponadto w sposób ustawiczny pracujemy, przy wsparciu na przykład rady uczelni, w której zasiadają nasi znakomici absolwenci, nad dostosowywaniem swojej oferty do potrzeb i oczekiwań studentów oraz rynku pracy. Dzięki temu jesteśmy w stanie utrzymać swoją atrakcyjność i zdolność do przyciągania i kształcenia nowych studentów.
Zatem współpraca z przemysłem, biznesem, instytucjami procentuje nie tylko poszerzeniem naszej oferty kształcenia, ale także realnym wpływem na to, co będzie przedmiotem nauczania w AGH w najbliższych latach.
Czy nauka potrzebuje nowych rozwiązań dotyczących finansowania badań i na ile pomocny w tej kwestii może być mariaż z przemysłem?
- Finansowanie badań naukowych jest jednym z kluczowych wyzwań dla świata nauki, a w szczególności dla uczelni technicznych i inżynierskich, które angażują się w badania i prace rozwojowe na rzecz przemysłu i biznesu. W ostatnich latach naukowcy i eksperci zwracają uwagę na potrzebę nowych rozwiązań finansowania badań naukowych, które pozwolą na zwiększenie inwestycji w badania i prace rozwojowe.
Jednym z rozwiązań może być bliska współpraca nauki z przemysłem. Taki mariaż ma na celu zwiększenie efektywności badań oraz ich dostosowanie do potrzeb i wymagań rynku. Poza tym, by móc konkurować na zagranicznych rynkach, potrzeba systemu finansowego, który będzie działał tak efektywnie, jak działają systemy najlepszych światowych uczelni, zwłaszcza tych z USA.
Warto pamiętać o ogromnych środkach finansowych, które od lat są istotnym wsparciem dla uczelni, a płyną z Unii Europejskiej. Nasze kluczowe inwestycje czy modernizacje infrastruktury naukowo-badawczej powstały przy wsparciu środków unijnych. Zakupów aparatury dla wydziałów AGH dokonujemy również dzięki środkom pochodzącym z realizacji prac naukowo-badawczych finansowanych ze środków krajowych, unijnych czy międzynarodowych oraz z programów badawczych z NCN czy NCBR.
Studenci kierowanej przez pana uczelni są aktywni w działaniach innowacyjnych. Samochody elektryczne, pojazdy kosmiczne, rozwiązania dotyczące robotyzacji. Jaką rolę odgrywa w kształceniu przyszłych kadr umiejętne wykorzystanie predyspozycji wybitnych jednostek?
- Każdy z naszych studentów jest w mojej opinii jednostką wybitną. Wzmacniamy ich potencjał, umożliwiając im realizację spektakularnych projektów. Najlepszą naszą inwestycją jest inwestycja w projekty realizowane przez koła naukowe. Od wielu lat, z każdym kolejnym rokiem w większym zakresie, dofinansowujemy najlepsze i najciekawsze studenckie pomysły. Rozmach i rozpiętość tematyczna projektów podejmowanych przez nasze koła naukowe zadziwiają coraz bardziej. Z roku na rok przybywa nam prawdziwie rewolucyjnych przedsięwziąć, z każdego właściwie obszaru.
Wspieramy finansowo w AGH projekty z dziedziny odnawialnych źródeł energii, narzędzi dla medycyny czy rozwiązań ułatwiających codzienne życie. Nie mam także wątpliwości, że środki zainwestowane w rozwój naszych studentów procentują w przyszłości. Młodzi ludzi pracując w kołach naukowych, zdobywają wiedzę praktyczną, tworzą nagradzane i doceniane na całym świecie rozwiązania, konstruują narzędzia wykorzystywane w przemyśle motoryzacyjnym czy kosmicznym. Jestem przekonany, że doświadczenie wypracowane w trakcie studiów, przy realizacji złożonych i zaawansowanych projektów, przysłuży się młodym ludziom jeszcze na etapie studiów lub zaraz po ich ukończeniu, np. podczas zakładania własnych pierwszych firm czy start-upów.
***
Akademia Górniczo-Hutnicza (Uniwersytet Techniczny) jest jedną z 10 polskich wyższych szkół o statusie wyższej uczelni badawczej. Średnio na 16 wydziałach studiuje około 18,5 tys. studentów, 940 studentów studiów doktoranckich i 1850 słuchaczy studiów podyplomowych. Kadra dydaktyczna liczy ponad 2100 pracowników, z których 200 to profesorowie tak zwani belwederscy oraz ponad 500 profesorów uczelni.
W zestawieniach zagranicznych AGH zajmuje 1. miejsce wśród polskich uczelni technicznych w The Center for World University Rankings 2022.
Oglądasz archiwalną wersję strony Europejskiego Kongresu Gospodarczego.
Co możesz zrobić:
Przejdź do strony bieżącej edycji lub Kontynuuj przeglądanie
