Biznes potrzebuje dialogu. O gospodarce, Europie, świecie

Europejski Kongres Gospodarczy to od 15 lat domena otwartego dialogu o gospodarce, Polsce i Europie, a także o – trudnej w ostatnich latach – współczesności i niepewnej przyszłości. Z myślą o XVI edycji katowickiego spotkania wracamy do opinii, których wysłuchaliśmy w tym roku.

• Biznes docenia dialog szczególnie w czasach niezwykłej niestabilności, w jakich przyszło mu działać. Było to widać w trakcie tegorocznej XV edycji Europejskiego Kongresu Gospodarczego.
• Prawie 170 sesji w ramach tegorocznego Kongresu mieściło się w pięciu głównych nurtach tematycznych.
• Biznes, jak można było się przekonać w Katowicach, chce i umie się porozumieć na twardym gruncie odpowiedzialności i zdrowego rozsądku.
• Prezentujemy - nie aspirując do ujęcia całości czy wniosków z bogatej trzydniowej debaty - wybrane wypowiedzi uczestników Kongresu (wszystkie debaty dostępne są na naszej kongresowej stronie).    

Fundamentem gospodarki - rozumianej jako zorganizowane dążenie do efektywności, wzrostu, konkurencyjności - wciąż pozostaje komunikacja, wymiana wiedzy, dochodzenie do korzystnego konsensusu. Biznes docenia dialog szczególnie w czasach niezwykłej niestabilności, w jakich przyszło mu działać.

- Europejski Kongres Gospodarczy ma być w naszym zamierzeniu platformą rozmowy, bo biznes to rozmowa właśnie. Jeśli przez trzy dni w jednym miejscu spotyka się kilkanaście tysięcy osób, to jest to pole do bardzo konstruktywnych wniosków, projektów, inwestycji, budowania relacji. Tworząc program wydarzenia, po raz kolejny postawiliśmy na tematy, które są dzisiaj najbardziej newralgiczne - tych, o których trzeba rozmawiać, radykalnie przybyło - podkreślał Wojciech Kuśpik, prezes Grupy PTWP, inicjator i organizator Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach.

Prawie 170 sesji w ramach tegorocznego Kongresu mieściło się w pięciu głównych nurtach tematycznych: nowy układ geopolityczny, podyktowany między innymi toczącą się w Europie wojną; przyszłość i odbudowa walczącej z agresją rosyjską Ukrainy; zielona transformacja gospodarki; transformacja sektora energii oraz postępująca rewolucja technologiczna, a także międzynarodowa współpraca gos­podarcza i szerokie spektrum tematów społecznych związanych z rozwojem i jakością życia.

Prezentujemy - nie aspirując do ujęcia całości czy wniosków z bogatej trzydniowej debaty - wybrane wypowiedzi uczestników Kongresu. Są reprezentatywne dla głównych obszarów tematycznych EEC, ale przede wszystkim dają pogląd na jakość i różnorodność kongresowego dialogu.  

W tekście wykorzystano relacje z debat Europejskiego Kongresu Gospodarczego przygotowane przez dziennikarzy portali Grupy PTWP. 

Cyfryzacja. Technologie. Innowacje. Digitalizacja to nie jest lek na wszystkie problemy

Tomasz Wolanowski, wiceprezes zarządu ABB

- Choć 70 proc. firm w Polsce deklaruje, iż bierze udział w procesie cyfryzacji, to tylko 30 proc. ma odpowiednią strategię. A jeżeli nie ma strategii, to trudno tworzyć długoterminowe budżety. (…)

Pracownicy podchodzą do cyfrowych zmian z obawą, bo nie wiedzą, co to oznacza dla nich i ich miejsc pracy. Tylko co trzeci pracownik twierdzi, że zna i rozumie politykę cyfryzacyjną firmy.

- Pamiętajmy, że cyfryzacja oraz digitalizacja to nie są leki na wszystkie problemy, z jakimi się borykamy, w związku z czym musimy cyfryzować dedykowane do tego procesy z głową. Trzeba najpierw dokładnie zdefiniować potrzeby, jakie zostaną zaspokojone, a przede wszystkim które dane i w jakim celu potrzebujemy analizować.

Przy osiągniętym obecnie poziomie cyfryzacji 70 proc. danych nie jest nigdzie analizowanych. Analizujemy 30 proc. danych z urządzeń - i na tej podstawie wyciągamy wnioski.

Łukasz Otta, Digital Transformation Director w Siemens Polska

- Wyspowe rozwiązania są na nas niejako wymuszane. Firmy stawiają nam zadania: "zróbcie to tak i tak, rozwiążcie konkretny problem". Ale trzeba pamiętać, że to nie jest transformacja. Holistyczne podejście zakłada takie "poukładanie" silosów, by razem dały efekt pożądany z punktu widzenia całej firmy. (…)

Człowiek jest największym stoperem transformacji cyfrowej. Ale właściwie to temat dla psychologa, bo dotykamy potrzeb człowieka, jego obaw i ambicji. I tak właśnie rozumiemy transformację. Proponujemy dostosowanie stylu zarządzania do transformacyjnych wyzwań, pokazujemy, jak dzięki technologii być zielonym, jak odpowiadać na nowe potrzeby i zmieniać kulturę organizacyjną, by firma stała się lepsza.

Europa. Ukraina. Geopolityka. Bez Ukrainy nie możemy mówić o bezpieczeństwie europejskim

Julia Swiridenko, pierwsza wicepremier i minister gospodarki Ukrainy

- Pamiętajmy, że przyszły rozwój zależy od decyzji, które podejmujemy każdego dnia. Przyszłość świata, w tym jego sytuacja gospodarcza, zależeć będzie od tego, jak potoczą się losy wojny na Ukrainie. Zwycięstwo Rosji jest nie do zaakceptowania przez Ukrainę i Unię Europejską.

Bez Ukrainy nie możemy mówić o bezpieczeństwie europejskim, dlatego Ukraina musi zwyciężyć, żeby poprawić bezpieczeństwo Europy. Mamy nadzieję, że Ukraina jak najszybciej stanie się członkiem UE i będzie częścią jednolitego, unijnego rynku. Liczymy na pomoc w integracji ze wspólnym rynkiem. Widzimy pewne wyzwania, ale sądzimy, że z pomocą Polski te trudności uda się pokonać.

Współpraca z UE pomaga Ukrainie przetrwać, ważne, żeby ta współpraca układała się dobrze w przyszłości. (…) Ukraina będzie musiała się podnieść z gruzów. Musimy zadbać o odporność gospodarczą, to zabezpieczy nasze interesy gospodarcze i dobrobyt naszych obywateli. Musimy dbać o rozwój zasobów ludzkich dla naszej gospodarki. Musimy dbać o bezpieczeństwo i niezależność energetyczną, w tym o odpowiednie instalacje do magazynowania gazu. Możemy być gwarantem bezpieczeństwa energetycznego.

Johannes Hahn, komisarz Unii Europejskiej ds. budżetu i administracji

- Gdy pojawia się kryzys, to udaje nam się szybko reagować i to w sposób zrównoważony. W 2020 roku dyskutowaliśmy sprawę budżetu, a gdy pojawiła się pandemia, udało nam się ustalić założenia budżetu, aby jak najszybciej stanąć po pandemii na nogi oraz aby potem budować bardziej odporną gospodarkę europejską.

Musimy wyciągnąć bolesną lekcję z wojny na Ukrainie, nie możemy być uzależnieni od jednego dostawcy surowców. Transformacja zielona i transformacja cyfrowa są naszym priorytetem, a teraz wojna na Ukrainie potwierdziła nasze wybory. 

 Chcemy być liderem w gospodarce cyfrowej i Zielonym Ładzie; to będzie dodatkowa zachęta do tworzenia nowych miejsc pracy. Chcemy zapewnić komfortowe warunki życia dla naszych obywateli i to jest naszą zbiorową odpowiedzialnością.

Maroš Šefčovič, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej do spraw stosunków międzyinstytucjonalnych i prognozowania

- Europejski przemysł musi być odporny i konkurencyjny. Produkcja powinna pozostać w Europie. Jednak aby tak się stało, konieczne jest spełnienie kilku warunków, w tym przede wszystkim stabilne dostawy energii elektrycznej po dobrych cenach. Musimy przejść na odnawialne źródła energii i mamy jako Unia Europejska plan, aby w większym stopniu korzystać z tej energii.

Komisja Europejska przygotowała pakiet poprawy konkurencyjności, który niebawem zostanie publicznie przedstawiony. Jego najważniejsze założenia dotyczą przyspieszenia projektów energetycznych i usuwania barier administracyjnych. Zwiększona ma zostać pula finansowania publicznego w celu zachęcenia prywatnego sektora do współfinansowania tych inwestycji.

Unijny Fundusz Solidarności w dużo większym stopniu będzie przeznaczał środki na badania i naukę, a Europejski Bank Inwestycyjny dodatkowo ma wspierać inwestycje w sektorach, które zostaną uznane za strategiczne.

Energia. Transformacja. Bezpieczeństwo. Przebudowa sektora energii zmieni całą gospodarkę

Tom Howes, doradca ds. zielonej transformacji i regulacji rynku z Dyrekcji Generalnej ds. Energii Komisji Europejskiej

- Musimy jasno formułować cele, by było wiadomo, co nas czeka. To osiągnięcie zerowej emisji gazów cieplarnianych netto, więcej energii ze źródeł odnawialnych, to rozwój efektywności energetycznej oraz technologii niskoemisyjnych.

Wyznaczyliśmy długoterminowe ramy odniesienia – tak, aby systemy elektroenergetyczne, gazowe, sieci były gotowe na transformację. Przyszedł jednak szok i zakłócenia spowodowane wojną i kryzysem - musieliśmy wobec tego zastosować krótkoterminowe środki, aby poradzić sobie z nagłymi skokami cen energii i utrzymać stabilność systemu.

Na tym teraz budujemy, by utwierdzić się w przekonaniu, że przetrwamy ewentualne kolejne zawirowania. Mówimy o przykładach nowych gazociągów, rurociągów. To, co się teraz dzieje, byłoby niewyobrażalne w wielu miejscach Europy czy w Polsce 10 lat temu. Odnotujmy wielki postęp. Jesteśmy zdolni do tak głębokiej transformacji i to jest bardzo istotne.

Inga Žilienė, wiceminister energetyki Litwy

- W ubiegłym roku byliśmy świadkami czegoś, co nazwałabym transformacją w naszych umysłach: zobaczyliśmy ogromny boom, jeżeli chodzi o liczbę prosumentów. Dziesięciokrotnie wzrosła ich liczba, również ze względu na dotacje. Zobaczyliśmy zwiększone wykorzystanie OZE, także jeżeli chodzi o farmy wiatrowe i energetykę słoneczną.

Bardzo ważną kwestią było poradzenie sobie z wysokimi cenami energii podczas kryzysu. Obywatele Litwy, a także małe firmy otrzymali dotacje zmniejszające ich obciążenia związane z kosztami gazu i energii elektrycznej.

W ten sposób przyciągamy tych ludzi i angażujemy ich w transformację. Ważne, by wszyscy mogli wyciągnąć korzyści z odnawialnych źródeł energii, aby rachunki za energię się zmniejszyły, a rosło bezpieczeństwo dostaw.

Teresa Czerwińska, wiceprezes Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI)

- Grupa Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) pozyskuje kapitał niskim kosztem, bo mamy bardzo dobry rating i pożyczamy je dalej. Jesteśmy po to, żeby zredukować ryzyko finansowe, gdy ryzyko w danym projekcie jest trudne do oszacowania. Inflacja, co warto podkreślić, wpływa na wyższy koszt kredytu. Jako bank, który jest ramieniem UE, wypełniamy w jakimś sensie lukę finansowania. 

Możemy dyskutować o kwotach na sprawiedliwą transformację energetyczną. Środków publicznych na te cele nie wystarczy, dlatego my uzupełniamy wkłady od finansowania publicznego, w postaci grantów i pożyczek, ale uzupełnianych przez sektor prywatny.

Wprowadzamy finansowanie projektów nie do 50 procent, ale nawet do 75 procent projektów. Możemy wypłacać także środki w ratach. Transformacja energetyczna jest jednym z elementów, który zmieniać będzie naszą gospodarkę w kolejnych latach. (…)

Tomasz Zadroga, wiceprezes Respect Energy

- Większość naszego biznesu pochodzi spoza Polski. Działamy już w 24 krajach. Pierwotnie chcieliśmy funkcjonować jako firma globalna, ale teraz przyjęliśmy strategię, że jesteśmy regionalni w każdym kraju.

Racjonalizm gospodarczy oznacza, że kluczem do prowadzenia biznesu w energetyce są bezpieczeństwo i elastyczność. Zdaliśmy sobie także sprawę, że musimy inwestować we własne aktywa wytwórcze i w ten sposób dać naszym klientom bezpieczeństwo dostaw. Elastyczność zaś oznacza inwestycje w różne źródła odnawialne. Racjonalizm to w naszym przypadku regionalizacja, bezpieczeństwo i wspomniana elastyczność.

Współpraca gospodarcza. Inwestycje. Biznes po prostu robi to, co generuje wartość

Chris Barton, komisarz Jego Królewskiej Mości do spraw handlu z Europą w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej

- Europa jest nadal jednym z najważniejszych rynków handlowych dla Wielkiej Brytanii. Bardzo sobie cenimy nasze relacje z Europą. W ciągu ostatnich 2-3 lat stanęliśmy wobec wielu wyzwań. Teraz widzimy, że gospodarka się odradza, zwiększa się wymiana z państwami unijnymi. 

Jeśli chodzi o handel z Polską, to notujemy wzrost obrotów o 26 procent w minionym roku. Widzimy, że kierunki są pozytywne i w dłuższej perspektywie jesteśmy optymistami z wielu powodów. Już w tej chwili mamy umowę z Unią Europejską o wolnym handlu. Nie jest to umowa, która eliminuje wszystkie cła, ale pomaga utrzymywać dobrą wymianę gospodarczą.

Piotr Kuba, członek zarządu do spraw inwestycyjnych PFR TFI 

- Z naszego punktu widzenia pandemia czy wojna na Ukrainie nie ograniczyły aktywności inwestycyjnej. Oceniam, że jest ona na podobnym poziomie jak w 2019 roku. To potwierdza tezę, że biznes jest pragmatyczny. 

Wydawało się, że pandemia wpłynie na liczbę zawieranych transakcji, że apetyty polskich firm zostaną osłabione. Nic takiego się nie stało. Zdalnie można było realizować te procesy. 

Biznes po prostu robi to, co generuje wartość. Jednak dominujący wniosek jest taki, że trzeba się ubezpieczyć na przyszłe sytuacje. W praktyce mamy teraz do czynienia z trendem odwrotnym do globalizacji. Ten trend jest absolutnie obowiązujący.

Tony Housh, prezes Amerykańskiej Izby Handlowej w Polsce

- Polska zawsze była ważnym partnerem Stanów Zjednoczonych, natomiast teraz może budować nową rolę Europy Środkowej w wymiarze współpracy transatlantyckiej. Polska jest stabilna i otwarta na biznes. W Ukrainie jest wojna i tragiczna sytuacja, co nie zmienia tego, że Polska jest dobrym miejscem dla lokowania kapitału amerykańskiego.

Kluczowe pola współpracy polsko-amerykańskiej to sektor technologii, sektor energetyczny i oczywiście współpraca w zakresie modernizacji polskiej armii. Implementacja rozwiązań wysokich technologii w sektorze przemysłu wiąże się również z rozwojem sektora zbrojeniowego.

Rashed Abdulkarim Al Blooshi, podsekretarz w Departamencie Rozwoju Gospodarczego Abu Zabi w Zjednoczonych Emiratach Arabskich

- Nasza wymiana gospodarcza rozwija się bardzo dobrze. Polska jest dziesiątym krajem europejskim w tej mierze. To kraj, z którym warto prowadzić wymianę gospodarczą. Jest jednym z filarów naszej współpracy z Europą. W ZEA musimy skupiać się na bezpieczeństwie żywnościowym, wysokich technologiach, tutaj współpraca wydaje się oczywista.

COP28 to dla nas ważne wydarzenie. Przez lata byliśmy uzależnieni od wydobycia ropy naftowej, klimat jest w naszym kraju surowy, my nie chcemy niszczyć środowiska. Do 2050 roku zamierzamy osiągnąć neutralność klimatyczną.

 Tekst pochodzi z Magazynu Gospodarczego Nowy Przemysł nr 2/2023.